Dag 3: De Romeinse stad Jerash & uitgaan in Madaba

Vandaag stond Jerash op het programma. In de middag was er meer tijd om Madaba te ontdekken, aangezien we gister kort de tijd er voor hadden. Maar eerst, hadden we natuurlijk ontbijt in ons hotel, met ons “rooftop” dakrestaurant. Vandaag was het ontbijt het zelfde, een klein Engels ontbijt (eieren, warme groente, en lamsworstjes), dun brood met hummus en andere dips, kleine zoete broodjes, koffie, thee en vers sap. Na het ontbijt was het tijd om naar Jerash te gaan, samen met onze reisleiding Karin, gids Omar en onze chauffeur Waél.

Jerash is een van de best bewaarde Romeinse steden van de wereld, en de best bewaarde van het Midden-Oosten. Hedendaags is nog maar 5-10% gevonden en bewaard gebleven. De rest is verloren gegaan, nog begraven onder zand, of de moderne stad Jerash is er boven op gebouwd. In het Oude Testament, Jerash was bekend als Gilead. De heuvels waren vruchtbaar (zijn ze nog steeds) en vele mensen woonden hier. Ongeveer 170 BC (voor Christus), vanaf de Griekse periode, was Jerash bekend onder de naam Gerasa. De Romeinen namen de stad over in 63 BC. De Keizer Trajan maakte een nieuwe provincie in het Romeinse Reik in 106 AD (Na Christus) genaamd “Arabia”. Hiervan was Borsa (hedendaags ook bekend als Bursa Al-Sham), gelegen in zuiden van Syrië de hoofdstad. Doordat handel de meeste prioriteit had in dit gebied, legde Keizer Trajan een nieuwe “snelweg” aan, van Borsa naar de Rode Zee. Deze weg kwam langs diverse steden. In 129-130 kwam Gerasa (Jerash) meer in beeld. Toen regeerde de opvolger van Keizer Trajan, Keizer Hardrian. Deze keizer zorgde ervoor dat Gerasa een centrale plek was in Arabia. In 190 AD brak een burgeroorlog uit in Rome, dit leidde tot een zwakke inflatie, de handel begon af te nemen, waardoor vele handelaren het Rijk verlieten, met een domino effect als gevolgd. Hierna werdt het Christendom de officiële religie van van Gerasa. Vele kerken zijn er toen gebouwd. In 614 AD werd Gerasa over genomen door de Persen. In 636 AD werd de stad veroverd door de Moslisms. Zij hernoemde de stad naar Jerash. Echter, een grote aardbeving vond plaats in 749 AD. Hierdoor is veel van Jerash verloren gegaan en de stad werd bedolven onder het vele zand. Doordat het zo lang begraven lag, is de stad nog in prima staat terug gevonden en wordt ook wel vergeleken met Pompeï in Italië.

We kamen aan en de bus parkeerde op een speciale parkeerplaats. We gingen via een souvenirwinkel straatje naar de ingang. Bij een souvenirwinkel kocht ik postkaarten om te versturen naar familie. Onder begeleiding van onze gdis Omar gingen we naar binnen. Het eerste wat je ziet is de “Hadrian Arch” (Boog). Deze doorgang is 11 meter hoog, maar origineel zou dat 22 meter zijn. Het is gebouwd ten ere van het bezoek van Keizer Hadrian in 129-130 AD. Nadat je binnen was, zag je aan de linkerhand de Hippodrome, welke vele intensieve renovaties heeft gehad. Een hippodrome werd in de Romeinse tijd gebruikt voor sportspelen en karraces. Deze hippodrome is een van de kleintse ooit ontdekt, het is 244 meter lang en gaf plaats aan ‘maar’ 15.000 bezoekers. De grooste hippodrome is het “Circus Maximus” in Rome, deze gaf plaats aan 157.000 mensen. We hebben het Hippodrome bezocht en hedendaags worden er kleine shows opgevoerd, met name heel erg leuk voor (kleine) kinderen. Deze kosten 12 Jordaanse Dinar (ongeveer 12 euro) extra op de entree. Wij vonden dit te duur en hebben dit niet gedaan. Daarna bezochten we de “Oval Plaza”. Overal stonden vele pilaren. Vervolgens liepen wij over The Cardo (Colonnaded Street / Straat). De lengte van deze straat is in totaal 800 meters, en langs de kant staan echt vele pilaren. Je loopt over de oude straatstenen. Vroeger hebben er vele paardenkarren over heen gereden. De vele sporen zijn nog steeds zichtbaar. We kwamen langs de “South (Zuid) Tetrapylon”, een ronde plaza met vier vrijstaande podia’s. Vanaf hier kun je de Zuid Brug zien en de Moskee, gebouwd in de 8ste eeuw. We liepen verder over De Cardo Straat. Links zagen wij het “Nymphaeum”, een groot fontein gebouwd in 191 AD. Veel van deze fonteinen zijn er gevonden in diverse Romeinse steden. Het water kwam van de hoogste verdieping en viel naar beneden, door 7 uitgehakte leeuwenhoofden. Het water viel in bassins, en wanneer deze overstroomde werd het water afgeleid door een ondergronds watersysteem. We liepen verder en bezochten het Noord Theater. Het was gebouwd in 90 AD en gaf plaats aan ongeveer 2000 mensen. We gingen zitten, genoten van het uitzicht en liepen via de trap naar beneden. En daarna gingen we weer omhoog. Het was eigenlijk nog best wel hoog. Van de twee theaters is dit theater het kleinste. Vervolgens bezochten wij de “Tempel van Artemis”. Artemis was de dochter van God Zeus en zijn zus Apollo. Daarnaast was Artemis de beschermheilige van de stad. Deze tempel werd voornamelijk gebruikt voor offers. Mogelijk stond er ook nog een beeld van Artemis in de tempel, maar hedendaags is de tempel leeg. Vanaf deze plek kun je vele kerken zien liggen, zoals de “Synagogue Kerk”, de “Kerk van de Bisschop Genesius” en de “St. Cosmas en Damian”, kerk. De laatste kerk maakte wij een kort stop om te bezoeken. Veel mozaïek was gevonden in deze kerk, maar het was niet meer compleet, doordat veel was verwoest door de aardbeving. Deze mozaïeken bevatte veel afbeeldingen van planten, dieren, steden zoals Alexandria en Memphis in Egypte, en afbeeldingen van de vier seizoenen. Remco las in de Lonely Planet dat er ook kunst zou moeten hangen over de geneeskunde toentertijd. Gids Omar wist hier niks van en samen hebben we lopen discussiëren en zoeken naar de mogelijke kunst of afbeeldingen. Vanaf hier, liepen we door naar het Zuid Theater, gebouwd in 90-92 AD. Het gaf plaats aan meer dan 3000 mensen. Toen we binnen liepen waren er muzikanten met doedelzaken aan het spelen. Doordat de Britten ook een tijd in Jordanië hebben gezeten, is de doedelzak ook een nationaal instrument. De theater heeft 32 treden. We klommen omhoog, genoten van het uitzicht en maakte foto’s. Het is echt hoog. Tijd weer om af te dalen. We stopte kort bij de “Tempel van Zeus”. Orgineel zou deze tempel omgeven zijn door hoge kolommen van 15 meter hoog. De tempel was gebouwd in 162-163 AD. Na dit bezoek verlieten we de site, het was tijd voor lunch.

We kozen er voor om de lunch niet op de site te doen, doordat het restaurant een nieuwe eigenaar had. Hierdoor was de kwaliteit flink achter uit gegaan. De reisleider stelde voor om een ander restaurant te bezoeken. Zij was er ook nog nooit geweest, maar had goede verhalen gehoord. We stemde bij in en na een korte rit kwamen we aan bij het Artemis Restaurant. Hier konden we buffet nemen. Het platte brood maakte zij buiten. Het platte brood werd gebakken aan de zijkanten van de ronde oven. Natuurlijk proefde wij het brood en het werd geserveerd met hummus en andere dips. Bij het buffet nam ik rijst, pasta met een heel erg pittige tomatensaus (ik hou wel van pittig, maar dit was toch echt iets té), daarnaast nam ik rundvlees in een witte saus, salade en gefrituurd brood. Het kwaliteit van het restaurant was best goed. Een beetje aan de dure kant, maar het was het geld waard. Dit is een goed restaurant.

Na de lunch gingen we terug naar Madaba waar we de namiddag ter besteding hadden. Als eerste werden er souvenirs gekocht. Bij een winkeltje werden we uitgenodigd op een kopje thee. Ook hier kochten we iets. Vervolgens gingen we met een paar mensen naar binnen in een zaakje voor antiek en antieke dolken. Daar troffen we de eigenaar van de winkel. De man vertelde over de impact door het dalende toerisme in Jordanië. Door de onrust in de omliggende landen zoals Egypte, Israël en overig Midden-Oosten zoals Jemen, en natuurlijk de oorlog in Syrië neemt het toerisme in het Midden-Oosten en dus ook Jordanië af. Desondanks Jordanië een stabiel land is en er niet eens sprake is van onrust. Jordanië is compleet veilig, ik heb mezelf nooit onveilig of ongemakkelijk gevoeld. Je voelt niks van de onrust van de omliggende landen. Daarnaast zijn de mannen ook best respectvol naar vrouwen toe. Maar veel mensen denken dat Jordanië ook onrustig is en mijden daarom het land. Toerisme neemt flink af. Linda besloot om een dolk te kopen, voor 20 JD (ongeveer 20 euro). De man vertelde dat dit zijn eerste inkomsten was van de dag en dat het voor hem steeds lastiger werd om financieel boven water te blijven. We besloten om naar het museum in Madaba te gaan. Daar ter plekke krijgen we een rondleiding. We bezochte ook het dakterras. Dit is open voor publiek en je had een mooi uitzicht over Madaba. Zelfs nog mooier dan vanaf het dak restaurant van ons hotel. Je keek zo uit over de moskee en over de stad. Dit is echt een aanrader als je ooit in Madaba komt.

Hierna besloten we een drankje te doen in de het Ayola café. We wouden het lokale bier proberen, en hier konden we bier kopen. Niet alle cafés, restaurants en hotels mogen alcohol verkopen, ze moeten gecertificeerd zijn. Gelukkig konden we hier wel bier kopen en we probeerde het lokale bier “Petra”. Dit werd geserveerd in blikjes van een halve liter, met een percentage van 8%. Het bier was erg lekker. We bestelde ook meteen wat te eten voor diner. Dit was ook best goed. Hierna besloten Richard en ik om te blijven, om een “shiza”, waterpijp uit te proberen, met appelsmaak. We kletste veel, maar we merkte dat veel mensen eerder stopte met de waterpijp dan in Nederland. De jongen die steeds de kolen verwisselde sprak geen Engels en bleef er maar kolen op gooien. Nadat we navraagde, bleek dat een waterpijp urenlang aan bleef. Als je wilde stoppen, hoefde je je hand er boven te houden als de jongen weer kwam verwisselen. Dus na 3 uur later (!!) deden we dat maar. Toen we terug kwamen bij het hotel, was de rest van de groep aan het borrelen. Zij konden, net zoals ons, heel erg lachen om ons waterpijp avontuur. We namen nog een drankje en het was tijd om te gaan slapen. De laatste nacht in dit hotel, want de volgende dag zouden we richting het zuiden vertrekken.